Projekt artystyczny Stan zero stanowi kontynuację cyklu wystaw Bunt. Nowe ekspresje, organizowanych od 2014 roku, w ramach obchodów 100-lecia istnienia Wydziału Grafiki poznańskiej uczelni artystycznej. Nawiązuje również do działalności grupy artystycznej Bunt, która powstała w 1918 roku w Poznaniu. Projekt składa się z trzech tematycznych wystaw: „+,-”, System oraz Stan zero. Dwie pierwsze odbyły się już wcześniej i aktualnie tworzą całość wraz z trzecią, nową ekspozycją o tym samym tytule co główny projekt. Uczestnikami wszystkich wydarzeń są artyści Katedry Grafiki Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu.  

Nawiązanie do działalności awangardowych ekspresjonistów poznańskich stanowi podstawę interdyscyplinarnych badań i dyskusji nad współczesną rolą grafiki oraz jej funkcją w ramach struktur uczelni artystycznych. Wpłynęło to między innymi na zmianę definiowania dzisiejszych praktyk graficznych oraz przekształcenie nazwy z grafiki warsztatowej na grafikę artystyczną, która lepiej przylega do obszaru poszukiwań twórczych. Grafika artystyczna wykraczając poza estetykę tradycyjną objęła współczesne działania artystyczne przynależące do estetyki procesów twórczych. „Grafika artystyczna to dziedzina sztuki związana z przekazem medialnym. Zalicza się do niej wszelkie formy aktywności twórczej wchodzące w relacje z powszechnym społecznie ukształtowanym językiem wizualnym. Obszar grafiki artystycznej obejmuje zarówno wszelkie formy druku (m.in. offset, ksero, druk cyfrowy) włącznie z klasycznymi technikami graficznymi (m.in. drzeworyt, linoryt, litografia, techniki metalowe, serigrafia), a także działania wykorzystujące współczesne nośniki informacyjne (m.in. prasa, książki, internet, telewizja, ekrany zewnętrzne). W jej skład wchodzi aktywność artystyczna związana z używaniem języka graficznego –stosowanie uproszczeń, syntezy, kondensacji, wykorzystująca komunikację wizualną – przyjęte i powszechnie zrozumiałe treści wizualne – do tworzenia nowych form wypowiedzi twórczej. Stąd grafika artystyczna to m.in. interwencje w przestrzeni miejskiej, artnet, szablony, techniki kolażowe, zapisy archiwalne, instalacje graficzne, akcje na bilbordach, murale, komentarze na istniejących nośnikach informacji, ulotki, plakaty autorskie, jak również prace graficzne na papierze lub na płótnie oraz na innych podłożach”¹.  

Grafiki, w ramach projektu Stan zero, prezentowane są w specjalnie zaaranżowanej i przekształconej przestrzeni wystawienniczej Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy. Odnoszą się do współczesnych zagadnień społecznych tworząc wieloelementową wypowiedź twórczą, która nie ogranicza się wyłącznie do prezentacji przedmiotów sztuki, ale uwzględnia kontekst zarówno pasywny – zastany – zespolony m.in. z miejscem, obecną kulturą jak i aktywny – wytworzony – powiązany z opisem i aranżacją. Usytuowanie prac graficznych na marginesach przestrzeni wystawienniczej sprawia, że elementy kontekstualne włączane są w obszar twórczego działania. Aranżacja ekspozycji nie służy wyłącznie prezentacji przedmiotów sztuki, lecz spełnia istotną rolę wpływającą na zmianę pasywnego odbioru w dynamiczną formę współuczestnictwa. Działanie twórcze spaja czynniki podmiotowe – subiektywizm i indywidualizm – wynikające z kreacji artystycznej połączonej z przedmiotowością – zjawiskami społecznymi. Projekt Stan zero stanowi próbę przełamania dualizmu podmiotowo-przedmiotowego charakterystycznego dla racjonalistycznej myśli kultury europejskiej. Dystansowanie się wobec antynomii (obiektywne -subiektywne, jednostka-społeczeństwo, wolność- konieczność) pozwala oddalić się od rzeczowości w sztuce na rzecz „kreacji działań i procesów dających widzowi możliwość współuczestnictwa”². Projekt uwzględniając aranżację przestrzeni nie tylko wymusza na odbiorcy odnajdywanie poszczególnych elementów ekspozycji, ale silnie wpływa na przekaz. Otwarta konstrukcja projektu Stan zero nie rozmywa jednak znaczenia współczesnych zjawisk społecznych. Niektóre prezentowane grafiki są analizą zastanej rzeczywistości, sposobem „świadomego kreowania świata przedstawionego dzieła – umieszczenie w jego strukturze nie elementów ściśle empirycznych dostarczanych przez bezpośrednią obserwację, lecz przede wszystkim produktów procesu abstrakcji, którego rezultatem jest rozpoznanie naczelnych tendencji rozwojowych świata obiektywnego”³. Projekt Stan zero współtworzą prace, które często wykraczają poza klasyczną strukturę dzieła graficznego i konwencję stosowania środków wyrazu artystycznego w grafice warsztatowej. Pozwala to wzbogacić przekaz, jak również uczynić go bardziej zrozumiałym. Ostatecznie hamuje degradację i spłycenie komunikatu, co zazwyczaj objawia się wtedy, gdy jesteśmy zbyt oswojeni z obowiązującym kodem informacyjnym. Założeniem projektu Stan zero jest szukanie nowych rozwiązań, a nie powielanie istniejących wzorców⁴.  Projekt poszerza granice działania twórczego o codzienne doświadczenia. Przy tym ważne stają się pytania o funkcję, a nie morfologię dzieła, co skupia naszą uwagę na doświadczaniu, a nie samym przedmiocie sztuki.  

Maciej Kurak, kurator wystawy

1 – Bunt. Nowe ekspresje, red. Maciej Kurak,  Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Poznań 2021.

2 – Bogusław Jasiński, Estetyka po estetyce. Prolegomena do ontologii procesu twórczego, Ethos, Warszawa 2008, s.32.

3 – Bogusław Jasiński, Estetyka realizmu György Lukácsa i jego przesłanki filozoficzne, Książka i Wiedza, Warszawa 1984, s.161.

4 – Podobnie jak w nauce Priestley i Scheele sytuowali swoje odkrycia w ramach istniejących definicji zjawisk chemicznych. Dopiero Lavoisier przyjmując nową wykładnię naukową obalającą starą teorię był w stanie odpowiednio połączyć wszystkie elementy dokonanych odkryć. Więcej: F. Engels Przedmowa [w:] K. Marks, Kapitał t. II, Książka i Wiedza, Warszawa 1955, s. 15.

Panorama Stan Zero – zobacz wirtualnie fragment wystawy [KLIK]

Program towarzyszący:

Piknik graficzny

Frymark Bydgoski, ul. Gdańska

20 czerwca 2021 r., godz. 10:00 – 14:00

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych tajemnicami warsztatu graficznego!

W niedzielę 20 czerwca będziemy gościć z naszym warsztatowym stanowiskiem na Frymarku  – jarmarku produktów eko, regionalnych i rękodzieła. Na naszym stanowisku dowiecie się,  czym jest grafika warsztatowa, cyfrowa i użytkowa! Będzie można spróbować swoich sił w wykonywaniu oryginalnych grafik przy użyciu prasy graficznej, poznać techniki monotypii, linorytu, kolografii, a także przypomnieć sobie czym jest frotage.

Udział w warsztatach będzie możliwy za okazaniem biletu wstępu na wystawę : „Stan Zero”. Bilety dostępne w kasie w nowym budynku MOB – ul. Gdańska 4.

Nasze warsztaty są wydarzeniem towarzyszącym Projektowi artystycznemu „Stan zero”, który nawiązuje do działalności grupy artystycznej „Bunt”, powstałej w 1918 roku w Poznaniu. Uczestnikami wystawy są artyści Katedry Grafiki Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Grafiki, w ramach projektu „Stan zero”, prezentowane są w budynku przy Gdańskiej 4,  w specjalnie zaaranżowanej i przekształconej przestrzeni wystawienniczej Muzeum Okręgowego. Zapraszamy do śledzenia pozostałych imprez towarzyszących.

STAN ZERO. Spotkanie wokół książki Bunt. Nowe ekspresje

Gdańska 4

24 czerwca 2021 r., godz. 15:00, (sala audiowizualna)

Spotkanie z uczestnikami wystawy graficznej „Stan Zero”

Obejrzyj nagranie ze spotkania na You Tube [TUTAJ]

Dołącz do wydarzenia na Facebooku [ KLIKNIJ ]

* terminy mogą ulec zmianie ze względu na obecną sytuację epidemiczną