Olga Boznańska i jej czas

15 kwietnia przypada 160. rocznica urodzin Olgi Boznańskiej, a 26 października 85. rocznica jej śmierci, dlatego rok 2025 został ogłoszony Rokiem Olgi Boznańskiej. Przyłączając się do ogólnopolskich obchodów Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy przygotowało wystawę pt. Olga Boznańska i jej czas. W ramach ekspozycji przybliżamy ciekawe wątki z życiorysu malarki, przedstawiamy kilkanaście prac jej autorstwa na tle dzieł innych artystek i artystów polskich, tworzących w tym samym czasie, w tym jej nauczycieli i przyjaciół. Zaprezentujemy dzieła m.in. Stanisława Wyspiańskiego, Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej, Leokadii Łempickiej, Józefa Brandta, Alfreda Wierusz-Kowalskiego, Józefa Czajkowskiego, Józefa Mehoffera, Konstantego Laszczki, Meli Muter, Zofii Stryjeńskiej, Maji Berezowskiej czy Hanny Rudzkiej-Cybisowej. Eksponujemy obrazy ze zbiorów MOB oraz innych muzeów i kolekcjonerów. Ukazujemy skomplikowaną sytuację kobiet pragnących kształcić się i tworzyć w drugiej połowie XIX wieku, pomagających im w tym dążeniu mężczyzn oraz następne pokolenie, które mogło już w części korzystać z wywalczonych praw.

Olga Boznańska kształciła się w rodzinnym Krakowie, potem w Monachium, poza systemem akademickim, niedostępnym wtedy dla kobiet. Lekcje w prywatnych szkołach wybranych artystów pozwalały jej poznać technikę malarską, ale również rozpoznać co ją w sztuce interesuje, w jakim zakresie chce się dalej rozwijać. Od 1898 roku mogła zamieszkać i tworzyć w ukochanym Paryżu, tam ugruntowała swoja pozycję, choć pierwsze laury zdobywała jeszcze w Monachium. Swoje prace pokazywała od 1886 r. na licznych wystawach w kraju i międzynarodowych w Europie, Ameryce i Japonii. Jako członkini Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” (1898) i Société Nationale des Beaux-Arts (1901), wykładowczyni w Académie de la Grande Chaumière, ale przede wszystkim jako wybitna malarka, była doceniana i wielokrotnie nagradzana na arenie europejskiej, m.in. otrzymała Grand Prix na Wystawie Powszechnej w Paryżu (1937) oraz order Polonia Restituta (1938). Nie była pierwszą Polką, która zyskała uznanie jako artystka, inspirowała ją w tym dążeniu m. in. Anna Bilińska-Bohdanowiczowa.

Boznańska malowała przede wszystkim portrety, sceny rodzajowe we wnętrzach i martwe natury, ponieważ mogła je tworzyć nie wychodząc z pracowni, gdzie nikt postronny nie mógł jej oglądać przy pracy i oceniać powstający dopiero obraz. Miała niezwykły dar czytania ludzkich dusz, potrafiła oddać charakter i stan emocjonalny uwiecznianych osób, była mistrzynią portretu psychologicznego.  Jej charakterystyczny styl malarski stworzony w ograniczonej gamie kolorystycznej, zbudowany z drobnych plamek barwnych, prawie pozbawiony konturów do dziś budzi emocje oglądających.

Wystawa pozwala przyjrzeć się najważniejszym wydarzeniom z życia artystki oraz poprzez malarstwo i jej relacje z ludźmi  poznać ją samą. Jest również okazją do zapoznania się z twórczością innych artystów, często dziś mniej znanych ze swoich dokonań, którzy odegrali w jej życiu mniejszą lub większą rolę. Ekspozycja daje także możliwość obejrzenia prac wielu artystek, zarówno malarek, graficzek, jak i rzeźbiarek, które tak jak Olga Boznańska zapragnęły zająć się sztuką, pomimo wielu przeciwności, w drugiej połowy XIX i pierwszej połowy XX wieku.

dr Monika Kosteczko-Grajek, Agnieszka Bembnista

——–

• Kuratorki wystawy: dr Monika Kosteczko-Grajek, Agnieszka Bembnista
• Aranżacja plastyczna: Ewa Widacka-Matoszko
• Produkcja wystawy: Łukasz Maklakiewicz
• Fotografie i reprodukcje: Wojciech Woźniak
• Konserwacja: Lesław Cześnik, Piotr Kopciewicz
• Inwentaryzacja: Anna Kaszubowska
• Dostępność: Tomasz Koss
• Edukacja: Karolina Krueger
• Oprawa graficzna: Beata Sawicka
• Promocja: Michał Litorowicz
• Techniczne wykonanie wystawy: Adam Grzybowski, Romuald Tylkowski
• Opieka nad wystawą: Monika Karpińska, Małgorzata Kiełpikowska

Współpraca i użyczenie prac:

• Muzeum Narodowe w Lublinie
• Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Muzeum Okręgowe w Toruniu
• Muzeum Okręgowe w Suwałkach
• Muzeum Podlaskie w Białymstoku
• Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu
• Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego UKW w Bydgoszczy
• Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy
• Muzeum Narodowe w Krakowie (reprodukcje zdjęć i obrazów)
• kolekcje prywatne